ROLA FAL DZWIĘKOWYCH W PRZYRODZIE



Dzwięk jest fala mechaniczna, rozchodzi się więc we wszystkich kierunkach danego osrodka. Im dalej od zrodla dzwieku, tym slabiej go odbierasz. Do ucha ludzkiego docieraja nie tylko pojedyncze, spokojne, ciche dzwieki, lecz wiele bezladnie zmieszanych dzwiekow o roznych czestotliwosciach - narzekamy wowczas na halas. Zycie w spolczesnym zmotoryzowanym i zmechanizowanym swiecie naraza czlowieka na duzy halas. Srodki transportu, maszyny i najnowsze urzadzenia naglasniajace zamieniaja ogromne ilosci energii na energie akustyczna.

  • Poziom natezenia dzwieku okresla sie w jednostkach zwanych BELAMI(B). W praktyce stosuje sie jednak mniejsza jednostke: DECYBELE (dB). Jednym z najbardziej uciazliwych zrodel halasu jest halas komunikacynjy. Obecnie coraz czesciej srodki transportu maja juz dobrze wytlumione drgania. Do naszych mieszkac dzwieko docieraja przez powietrze i podloze. Fale dzwiekowe sa dobrze odbijane przez osrodki sprezyste, takie jak metal czy szkolo, a zle odbijane przez dywany, filc, gabki, masy plastyczne.

  • Ultradzwieki sa to fale sprezyste o czestotliwosciach znajdujacych sie powyzej gornej granicy sluchu czlowieka to znaczy powyzej 20 kHz. Ultradzwieki to fale akustyczne o czestotliwosci wyzszej niz 16 kHz (to znaczy przekraczajacej gorny prog slyszalnosci dla czlowieka) i nizszej od 100 MHz (hiperdzwiek). W naturze ultradzwieki emitowane sa przez niektore ssaki (m.in. nietoperze i delfiny) i wykorzystywane przez nie do echolokacji.

  • Fale dzwiekowe w wodzie dzwiek w wodzie potrafi rozchodzić sie na setki mil morskich. Sam ocean jest srodowiskiem bardzo halasliwym: fale morskie, lawice ryb, statki morskie, platformy wiertnicze. W tym zgielku "ciszy" przemierzaja glebiny okrety podwodne. Szum wlasny okretu podwodnego moze być slyszalny w odleglosci ponad 1000 km (nawet jezeli posiada tylko 1% energii mierzonej). Znajomosć predkosci rozchodzenia sie dzwieku w wodzie ma zasadnicze znaczenie w taktyce zwalczania okretow podwodnych. Na zdjeciu przyrzad do pomiaru tych predkosci uzywany przez jednostki nawodne, pozwalajacy mierzyć je z dokladnoscia do 0,25 m/s do glebokosci 2.000 m. Dane przekazywane sa bezposrednio do komputera pokladowego gdzie sa gromadzone, przetwarzane i analizowane. Wykrycie okretu podwodnego nie jest jednak takie proste, gdyz jezeli przetwornik hydrolokatora ulozony jest poziomo, a slup wody przekracza 3650m glebokosci to odbicie fali dzwiekowej od dna spowoduje odgiecie toru i powrot na powierzchnie w bardzo oddalonym miejscu. Powstajaca duza luka moze sluzyć jako idealna kryjowka dla okretu podwodnego. Na plytszych wodach uzycie hydrolokatora moze być mniej skuteczne, gdyz fale dzwiękowe moga być tlumione jesli dno jest mulaste, gliniaste czy piaszczyste a inne przy dnie skalistym.W wodzie sa warstwy rozpraszajace skladajace sie z jednej warstwy zasadniczej i trzech podwarstw zawierajacych zooplankton i fitoplankton, ktore rowniez odbijaja i rozpraszaja fale dzwiekowe. Waznym elementem do zwalczania okretow podwodnych jest termoklina. Termoklina oddzialuje na predkosć dzwieku, a w przypadku wystepowania ciaglej termokliny predkosć ta spada do minimum. Taka warstwa ma wlasciwosć przenoszenia fal dzwiekowych na ponad 1000 km.

  • Podstawowe zrodla halasu.

    - Do glownych zrodel halasu mozemy zaliczyc:

    * urzadzenia i instalacje przemyslowe, a takze inne zrodla stacjonarne,
    * zrodla mobilne, w tym przede wszystkim:
    * samochody
    * tramwaje
    * samoloty
    * kolej




    SONAR







    FALA DZWIEKOWA